20 lutego, 2025
Kiedy przychodzi czas odstawienia alkoholu, zwłaszcza po kilkunastodniowym ciągu alkoholowym, występujące przez kilka dni dolegliwości mogą nie tylko zadziwić, ale i zaniepokoić. Jakie są objawy odstawienia alkoholu i jak radzić sobie w pierwszych dniach, kiedy zmagamy się z zespołem odstawiennym? Jakie są skutki odstawienia alkoholu?
Alkoholizm opiera się na kompulsywnym spożywaniu alkoholu. Nałóg ten charakteryzuje się przede wszystkim niemożnością ze strony pijącego do zaprzestania. Alkoholik stopniowo straci kontrolę nad sytuacją i z uwagi na fakt, że rozwój uzależnienia początkowo postępuje niezauważalnie, przebieg tej choroby jest niezwykle podstępny. Brak kontroli nad spożyciem alkoholu początkowo bywa niedostrzegalny, a sam alkoholik potrafi przez bardzo długi czas ukrywać swój problem – początkowo przed samym sobą, z czasem, kiedy już uświadomi sobie swoją sytuację, przed innymi. Choroba alkoholowa najczęściej przebiega etapami.
Faza prealkoholowa zawdzięcza swoją nazwę temu, że nie jest to jeszcze dosłowne uzależnienie od alkoholu, a etap ten może trwać nawet do kilku lat. W tym czasie osoba pijąca po prostu zwraca większą uwagę na pozorne zalety spożywania alkoholu, lecz nie jest to jeszcze droga bez wyjścia. Jest to etap, w którym osoba pijąca może jeszcze znaleźć inne sposoby na radzenie sobie ze stresem, a fascynacja alkoholem może zwyczajnie zaniknąć na rzecz innych czynności czy zainteresowań. Dopiero pogłębienie tego stanu, czyli następne fazy sprowadzają się w dużej mierze do utraty kontroli nad sytuacją. Wówczas z coraz większym trudem osobie pijącej przychodzi odmówienie sobie alkoholu i przestanie spożywania go z dnia na dzień. Od tego etapu nałóg może już postępować w zastraszającym tempie, nawet jeśli od początku rozwijał się dość niepozornie. W efekcie szybciej zaczynają być dostrzegalne skutki takiego picia, zwłaszcza te zdrowotne.
Kiedy osoba pijąca traci kontrolę nad sytuacją, pije alkohol regularnie i w nadmiernych ilościach, a może nawet popada w ciągi alkoholowe – jest to najwyższa pora, aby zasięgnąć pomocy. Konsekwencje trwania w chorobie alkoholowej mogą być niezwykle poważne; mogą mieć wpływ zarówno na zdrowie, jak i na życie alkoholika oraz jego najbliższych. W walce z uzależnieniem niezbędna będzie pomoc specjalisty i duże wsparcie zapewnione osobie zmagającej się z tym nałogiem.
Naturalnym krokiem podczas procesu leczenia i chęci wyjścia z nałogu będzie abstynencja. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z faktu, że takie odstawienie alkoholu z dnia na dzień albo gwałtowne ograniczenie jego dawki, może skutkować wystąpieniem pewnych dolegliwości, które składają się na tak zwany zespół abstynencyjny.
Zespół abstynencyjny, inaczej: zespół odstawienny, to szereg objawów psychicznych i fizycznych, które występują po nagłym odstawieniu lub znacznym zmniejszeniu ilości spożywanego alkoholu. Zespół odstawienny najczęściej występuje po wyjściu z ciągu alkoholowego, w którym chory przez długi czas spożywał duże ilości alkoholu i stale znajdował się pod jego wpływem.
Dolegliwości składające się na zespół odstawienny są trudne do zniesienia. Zespół ten objawia się w sposób na tyle dotkliwy, że alkoholik odnosi wrażenie, jakby jego organizm wręcz błagał o kolejną dawkę alkoholu. Objawy te mogą okazać się na tyle poważne, że może dojść do niebezpiecznych powikłań, które w skrajnych przypadkach mogą doprowadzić nawet do śmierci.
Nawet jeśli ciąg alkoholowy trwał kilkanaście dni, pierwsze oznaki wystąpienia zespołu abstynencyjnego mogą pojawić się już w ciągu pierwszych 8 godzin od zaprzestania picia. Do pełnego rozwinięcia się objawów zespołu odstawiennego potrzeba natomiast od 24 do 36 godzin. To właśnie w tym czasie może dojść do najcięższych z dolegliwości, których przebieg nierzadko może nieść za sobą przykre konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia alkoholika. W wielu przypadkach konieczne może być wezwanie pogotowia.
Warto znać objawy zespołu odstawiennego, aby w razie potrzeby móc zareagować jak najszybciej. Oto one:
Choć część tych dolegliwości może brzmieć jak zwykły kac, ich postępujący charakter może szybko doprowadzić do rozwinięcia ich niezwykle paskudnej, ciężkiej do zniesienia postaci. Co więcej, część z tych objawów może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Dla wielu alkoholików dolegliwości te okażą się przyczynkiem dla sięgnięcia po kolejną dawkę alkoholu – warto więc w czasie wystąpienia zespołu odstawiennego być przy alkoholiku i wspierać go.
Rozwój zespołu abstynencyjnego dobrze jest uważnie obserwować. W niektórych przypadkach w 2 lub 3 dobie może rozwinąć się niezwykle niebezpieczny stan zwany delirium tremens. Stan delirki to moment poważnego zaburzenia świadomości – majaczenia alkoholowego, które występuje wskutek zaburzenia pracy neuroprzekaźników w naszym mózgu, które na czas dostarczania alkoholu do organizmu były wyciszone. Objawy delirium alkoholowego mogą utrzymywać się nawet do tygodnia, a przebieg może okazać się niekontrolowany. Skutki delirium mogą okazać się tragiczne – arytmia, zawał, a nawet śmierć.
Objawy odstawienia alkoholu szczególnie nasilone są właśnie w pierwszych dniach, a ich szczytowanie przypada na drugą lub trzecią dobę od przyjęcia ostatniej dawki alkoholu. Za występowanie tych dolegliwości odpowiada przede wszystkim rozkład etanolu w naszej wątrobie, którego pochodne są silnie toksyczne dla naszego organizmu.
Z uwagi na trudny do przewidzenia przebieg w pierwszych dniach trzeźwienia warto obserwować alkoholika, który w każdej chwili może potrzebować pomocy medycznej lub wsparcia emocjonalnego.
Regenerację organizmu po odstawieniu alkoholu można wspomóc poprzez:
Miejmy na uwadze, że takie działanie może wspomóc jedynie regenerację, ale nie wyleczy jednostek chorobowych, które mogły rozwinąć się z powodu spożywania nadmiernych ilości alkoholu, takich jak ostre zapalenie trzustki czy marskość wątroby.
Powyżej wymienione dolegliwości związane z zespołem odstawiennym mogą prowadzić do wycieńczenia organizmu, a nawet rozwinięcia poważnych chorób wątroby, trzustki czy innych narządów wewnętrznych. Warto zwrócić więc uwagę na to, czy trzeźwiejący alkoholik nie wykazuje niepokojących objawów wynikających z kiepskiej kondycji zdrowotnej organizmu: mdłości, wymioty – zwłaszcza z krwią lub żółcią, mętny wzrok, otępienie alkoholowe, charakterystyczne plamy na skórze. Wystąpienie takich objawów może wskazywać nawet na konieczność hospitalizacji i przeprowadzenie niezbędnych badań.